جاکوڙ - ڪهاڻي - مهراڻ سنڌي

جهڙي قسم جون تون ڳالهيون ڪري رهيو آهين سڀ ڪجھ ائين ناهي، مون کي يقين آ ته سنڌ هڪ ڏينهن ضرور آزاد ٿيندي، تنهنجون اڄ ٻارن واريون ڳالهيون ٻڌي اڄ مونکي توتي حيرت ٿي ٿئي، تون ٿو چئي سنڌ جا ماڻهو ڪڏهن سيڪيولر ڪونه ٿا ٿي سگهن، ها اها هڪ حقيقت آ ته موجوده دور جي ماڻهن کي سيڪيولر لفظ جي معني جي به خبر ناهي پر ڪڏهن تو پنهنجي پاڻ کان اهو سوال پڇيو آ ته تو ڇا ڪيو آ، سنڌ جي آزادي لاءِ سنڌ جي ماڻهن کي سيڪيولر جو پيغام پهچائڻ لاءِ تو ڇا ڪيو آ ـ

هر ماڻهو اهو سوال جلدي اٿاري ٿو ته سنڌ ڪڏهن آزاد ڪانه ٿيندي پر سندس پڇجي ته سنڌ جي آزادي لاءِ ڪهڙا ڪم ڪيا آهن ته ٻڌائيندو ڪونه صرف ليڊرن جي مخالفت ڪندو ها اها ڳالھ حقيقت آ ته هڪ سچو ليڊر ئي عوام ۾ سجاڳي آڻي ٿو ۽ پويان 64 سال گذرڻ بعد به عوام ۾ ڪنهن به قسم جي ڪا به سجاڳي پيدا ناهي ٿي پر اسان عام ڪارڪن ڪجھ به نٿا ڪري سگهو عوام ۾ سجاڳي آڻڻ لاءِ ڇا اسان جو ڪم ناهي، اسان جو ڪم اهو ناهي ته پنهنجي ليڊرن تي تنقيد ويهي ڪيون ـ
اسان جي دشمني سنڌ سان ناهي ان سامراج سان آهي جنهن جي ڪني نظر اسان جي سهڻي سنڌ تي آهي جيڪا معدنيات وسيلن سان معالامال آهي اُها سنڌ جنهن ۾ دنيا جو وڏي ۾ وڏو قلعو رني ڪوٽ آهي، دنيا جو قديم پراڻو قبرستان مڪلي آهي اُها سنڌ جنهن ۾ سچل ۽ شاھ جهڙيون عظيم حستيون پيدا ٿيون، سنڌ اُها آهي جيڪا هزار سو سال پهريان موئن جي دڙي کان وٺي شروع ٿيا، سنڌ جا ماڻهو جنهن ۾ ڪجھ ٻهراڻي ماڻهو جيڪي خد اسان جي جلسن ۾ اچي تقريرون ڪونه ٻڌندا انهن جا پنهنجا فصل ڌندو وغيره آهي، سنڌ جي آزادي جي ڳالھ اسان کي انهن ڏانهن وڃي پوءِ ٻڌائڻي پوندي ۽ مون کي يقين آ ساٿ ڏيڻ لاءِ جيترو جلدي عام ماڻهو گڏ ناهي ٿيندو اوترو جلدي هڪ غريب ماڻهو گڏ ٿيندو پنهنجا حق وٺڻ لاءِ، سنڌ جا اهي شاهوڪار ۽ امير ماڻهو جن پنهنجي اولادن کي هر قسم جي طربعت ڏئي پڙهايو لکرايو پر انهن جو ڌيان اسان ڏانهن نه ڇڪرايو جئين انهن جا ڇوڪرا سٺي طربعت کان خراب ٿي جلسن وغيره ۾ رلي خراب ٿي نه وڃن، پر سندن والد جو اهو حق ٿيندو آهي ته پٽن کي اهڙي قسم جي تعليم پڻ ڏيندو اچي ۽ حق سچ جي ڳالھ ٻڌائيندو اچي، ڪجھ ماڻهو بک ۽ بدحالي سبب چوري ۽ فرون ڪندا آهن پر اُهي صرف محنت ۽ مزدوريءَ کان پري هوندا آهن ـ
اسان جي دشمني ان پنجاب سامراج سان آهي جيڪو ڄاڻي واڻي سنڌ کي لٽي رهيو آهي پنجابين جو ڪردار هميشه حضرت عمر وانگر رهيو آهي پر اسان کي بت بڻي چپ ڪري ناهي ويهڻو، اسان کي راجا ڏاهر جهڙو ڪردار ادا ڪرڻ گهرجي پو ڀلي شهيد ڇو نه ٿي وڃو، جيڪڏهن اسان سنڌين کي به پنجابين وانگر ڏسنداسين ته ڪو فرق نه پوندو سنڌ انهن پنجابين جي هٿان شڪار بڻيل آهن سنڌين جي اهڙي رويي جو ذميوار صرف پنجاب آهي فرون ڪرڻ جي عادت سنڌين ۾ پنجابين وڌي جيڪا انهن کي حضرت عمر مان ملي، محمد بن قاسم وانگر اهي پنجابي سنڌين کي ضروري مسلمان ڪندا ويا گهڻا ته لٺ جي زور تي مسلمان ٿي ويا ۽ گهڻا سنڌ ڇڏي هندستان لڏي ويا سنڌ پنهنجي سنڌ کي ڇڏي هندستان هليا ويا ۽ پنجابي ساڳيو ڪراچي وسايو ويٺا آهن ـ
منهنجو توکي هٿ ٻڌي اهو عرض آهي ته جيترو به تون سنڌ جي آزادي لاءِ ڪم ناهي ڪيو اهو تون هيئر ڪر، تنقيد به ڀلي ڪر پر جيئن توکي صحيح لڳي اهڙي نموني سان تون پنهنجو ڪم جاري رک اڄ تائين جيڪي شهيد ٿيا ته انهن ڪم ڪيو ۽ انهن کي شهيد ڪيو ويو انهن انتظار نه ڪيو پنهنجي ليڊرن جو، قربان ٿي ويا پنهنجي سنڌ امڙ لاءِ جيڪڏهن توکي پنهنجي سنڌ امڙ پيار آهي ته ڪنهن به نموني سان سنڌي جي آزادي لاءِ جاکوڙ ڪر ـ